BİR GÜÇ UNSURU OLARAK İSTİHBARAT

 ONUR DİKMECİ

İstihbarat istihbarat teşkilatlarının sanatıdır ancak hassas düzeyli birimlerde görev yapan kamu görevlileri ve çeşitli aydınlarında bilmeleri gereken bir alandır. Siviller bir istihbaratçı kadar detaylı istihbari analiz yeteneklerine sahip olamayabilirler. Ancak istihbarat eğitiminden geçen bireyler tehdit ve yorumlama özelliğine daha kolay sahip olurlar. İstihbarat devletin ya da milli siyasetin üzerinde yer alan bir mefhum değildir. Aksi halde devlet yönetimi ve siyaset bilimine haksızlık yapılır ve istihbarat adına kurumsal vesayet oluşur. Vesayetin oluştuğu her yerde ihmal, denetimsizlik, şeffaflıktan uzak bir süreç ve vizyonsuzluk hâkimdir. İstihbarat önemli bir güç unsurudur ve iç-dış güvenliğin sağlanmasında etkili bir disiplini ifade etmektedir. Değişen tehditler ve teknolojik trendler devletlerin bürokratik yapılarında da güncellemeleri haklı olarak beraberinde getirdi. Türkiye’de değişime en kapalı olan birim istihbarat teşkilatıda postmodern güvenlik koşullarına göre yeniden organize oldu. İstihbari devrim olan bu süreçle Milli İstihbarat Teşkilatı; 

• Asker müsteşar/başkan zorunluluğunu terk etti. İstihbarat biriminin başında emekli ya da muvazzaf askerde bulunabilir. Ancak Türk istihbaratında görev yapan müsteşar askerler aynı zamanda Genelkurmay Başkanına sorumlu olduklarından Genelkurmay ile daha yakın ilişki içerisinde olmuşlardır. 

• Türk istihbaratında on yıldan fazla süre görev yapan Hakan Fidan da eski bir askerdi. Görevine atanmadan evvel TİKA’da da görev yaparak yumuşak güç çalışmalarına haiz oldu. Yüksek Lisans ve Doktora tezlerinde ise istihbaratın dış politikanın temeli olmadı gerektiğini vurguladı ve teknolojik yatırımlara vurgu yaptı. Türk istihbaratı Genelkurmay Elektronik Sistemleri devralarak Sinyal İstihbarat Başkanlığı haline getirdi. Elektronik ve Teknik İstihbarat ise Siber İstihbarat Başkanlığına dönüştürüldü. Başkan İbrahim Kalın’ın Düşünce Kuruluşlarından gelen geçmişiyle istihbaratın yumuşak kapasitesini arttırması beklenmektedir. 

• Askeri vesayet konusu artık siviller lehine noktalandığından dış askeri istihbaratı geliştirecek tedbirlerin alınması tasarlanmıştır. 

Güç unsuru istihbaratın eski ve yeni metodlar bileşkesi olarak kapsamlı prensipleri benimsemesi şart olmaktadır. 

- İstihbaratçılar halk bilimi konularında uzman birimi oluşturmalıdır. Gelenek, anlatı, yazısız efsane ve dini tutum makro politikanın ruhunu oluşturmaktadır. 

- Yüz şekli, kemik yapısı ve konuşma şeklinden müteşekkil kişilik tahminleriyle ilgili istihbarat eğitimleri verilmelidir. 

- Algı yönetimi, dezenformasyon, ulus inşası, güvenlik ortamını şekillendirmek, zihin kontrol ve kobay oluşturmak, provakasyon ve anti provakasyon konularında atılım yapılmalıdır. 

- Teknolojik casusluk, casus uydu takibi konularında keşif ofisi güçlendirilmelidir. 

- Türk istihbarat tarihi ve kültürüyle ilgili bilgilendirmeler gerçekleştirilmelidir. 

- Kişiye ve kurumlara özgü biyografiksel istihbarat kapasitesi ileri seviyeye taşınmalıdır. 

Bu ve ötesi istihbari çalışmalarla ilgili her kamu görevlisi ve bürokrat uzman derecesinde beceriye sahip olamaz. Genel istihbari nosyonla donatılmaları görevleri icabıyla uyumlu olacaktır. İstihbaratın güç unsuru biçiminin yatay-dikey-algısal oluşturulması istihbari devrim düzeyidir.